Føroyskt
English
Á konsertini í Norðurlandahúsinum leygarkvøldið var Bubbi Morthens aftur ein mótmælissangari, hesaferð móti teimum sum hava ábyrgdina av íslendsku bankakreppuni. Eisini aðrar tónleikaframførslur vóru hetta vikuskiftið, og Jazzfestivalurin vísti, at vit hava bæði leikarar og høli sum kunnu halda uppi eini jazzmentan.
Sambært portalinum hjá Sosialinum/Føroya Tele í dag, 17. januar 2009, druknaðu tveir danskir sjómenn tá ein jolla teir vóru farnir í koppaði. Hendingin fór fram sunnan fyri Qaqortoq í Suðurgrønlandi, og menninir sigldu við einum tangaskipi sum sigldi við olju til Grønlands, og vóru sostatt ikki heimahoyrandi í Grønlandi. Ein syrgilig søga, men hetta brotið fekk meg tó at staðfesta, at eg ongantíð havi frætt um at grønlendingar eru druknaðir í Grønlandi. Hví frætta vit ikki tíðindi úr Grønlandi, ella er tað so, at onki hendir har, hvørki av góðum ella ringum? Hevði hildið at tað hoyrir undir Publich Service hugtakið at kunna um viðurskifti í grannalondum og í londum […]
Nú jól skulu haldast í Aberdeen helt eg tað vera stuttligt at finna fram til onkrar serstakar skotskar jólasiðir. Eg varð tó ikki sørt bilsin at finna sum tað fyrsta, at jólini eru eitt nýtt fyribrigdi, og at tey vórðu forboðin í sambandi við reformatiónina. Ymisk er at finna um hesi viðurskifti, m.a. fingu bakarar bót um teir gjørdu “Jólabreyð”, men teir kundu fáa eina minni bót, um teir upplýstu hvør hevði keypt frá teimum. Í 1638 royndi skotska stjórnin at gera ásetingar fyri at sleppa undan jólahaldinum, og í 1652 eydnaðist at basa jólunum um alt Bretland, tí jólini vórðu mett heiðin og “pávaslig” – hetta var í eini […]
Jólast og pyntast er ikki serføroyskt, tó at vit gera rættiliga nógv burturúr. Eg havi altíð hildið, at bretar gera nógv burtur úr elektriskum ljósum í vindeygunum, ið hvussu er munandi meira enn føroyingar. Hetta var ið hvussu er mín fatan tá eg búði í York. Kanska eru skotskir og enskir siðir ikki teir somu, tí í Aberdeen eru fá ljós at síggja í privatum húsum – ein onnur orsøk til tey fáu ljósini kann sjálvandi vera at tey eru farin av móta, ella at fólk hava tikið til eftirtektar áheitanirnar um at brúka sum minst av óneyðugari orku vegna koltvísúrnisútlát. Men sjálvandi eru undantøk, og á myndini sæst eitt […]
So er tað staðfest frá politiskari síðu eisini her í Føroyum: Útlát av vakstrarhúsgassum so sum koltvísúrni elvir til upphiting av jørðini. Hetta var niðurstøðan hjá landsstýriskvinnuni í m.ø. umhvørvismálum, Anniku Olsen tá hon setti veðurlagsráðstevnuna á Hotel Føroyum 15. desember. Samstundis boðaði landsstýriskvinnan frá, at øll landsstýrisfólk skulu boða frá hvørji tiltøk tey kunnu seta í verk innan síni øki at minka um útlátið. Í fyrsta umfari skuldi talan vera um “skjótt syftar seiðir”, men einaferð næsta ár skuldi landsstýrið fara at umrøða hvørji tung tøk kunnu takast. Tøkini verða helst tung, og leikirnir mangir og langir. Krøvini fara væntandi at vera eini 35% frættist frá teimum sum komu […]
Loksins kom væntaða tilmælið, at grind ikki kann metast at verða egnað sum mannaføði. Onkur hevur kanska lyndi til at siga “ikki longur”, men hetta hevur verið støðan leingi. Móttøkan er júst sum væntað, nevniliga at tað verður ikki tikið fyri fult. Nógv verður sagt ímóti tilmælinum: Læknarnir sum koma við tilmælinum eru ikki óvildugir, tí Pál Weihe sjálvur hevur staðið fyri kanningunum. Tað má granskast meira. Kanningarúrslitið er ikki nóg eftirfarandi. Kanadiarar vita betur. Tað er onkur onnur frágreiðing enn grind. … Onki um at betri er at vera fyrivarin enn eftirsnarin, um so er, at fólk halda at vísindaliga grundarlagið ikki er í lagi. Annars munnu fólk sum […]
Í Bretlandi eru røddir frammi um at bøndir skulu fáa samsýning fyri at varðveita torvheiðar og mold við nógvum kolevni í. Endamálið er at minka um CO2 útlátið, ásannandi at torvheiðarnir og hálendis-mold eru størstu kolevnagoymslurnar í Bretlandi. Tað er umsitingarstovnurin National Trust sum mælir til, at serliga bøndur við hálendis-festum skulu hava samsýning fyri at verja villini dýr, landsløg, vatn og kolevnisgoymslur, umframt at hava alidjór. Lendið skal ikki veltast! Hildið verður, at passaligt bit ger hesi hálendis-mold til kolevnagoymslur, har meira legst afturat hvørt ár. Er bitið ov stórt, so skrædnar svørðurin, og lendið hevur útlát við sær ístaðin. Við ongum biti er tó eisini væntandi, at lendið […]
Ongantíð bleiv høvi at siga “minnast tit hesa”, tí tá “hon” stóð fyri tørni, bleiv búnin beindur á savn! Hon noktaði at umboða danska ríkið íklædd sum ein annar hani! Stórt spell, eftir mínum tykki, tí tað var tað mest spennandi við ólavsøkuskrúðgonguni at síggja amtmannin. Okkara børn sleppa ikki at síggja ríkisumboðsmannin íklæddan sum hana, og uppliva tignina sum harav stendur. Spurningurin er so hvørt búnarnir hjá føroyskum politikarum kunnu setast ístaðin. Fyri mín part, so haldi eg ikki…
Filmsfestivalurin, sum hevur verið hildin í Norðurlandahúsinum hesa vikuna, hevði henda síðsta seinnapartin savnað ein føroyskan koktail, og var hetta ein rættiligur fongur fyri ein films-ignorant sum meg: Uppá einans 2 tímar fekst ein rættilig hylling á hvat rørist á føroyska filmspallinum. Fari at nevna nøkur gullkorn her. Andrias Høgenni vísti eina sera góða mynd og søgu um ikki at vera seg sjálvur, at lata seg lynda tann ham sum samfelagið sum heild og tey sum eru kring okkum lata okkum í, men vísti á at tað ber til at blaka hamin. Morgunsmíl var heitið, og eg sat og hugleiddi í byrjanini, at maskurnar sum leikararnir bóru helst høvdu verið […]
Tað er ikki bert í Føroyum at tað hevur regnað illa. Eisini í Onglandi hevur regnað illa, og har hava tey sett váta og lýggja veðurlagið í samband við fleiri sløg av soppum sum ikki hava verið skrásett í Onglandi fyrr. Fyri ein part eru hesi nýggju sløg slík, sum trívast væl í nógvari vætu, og fyri ein part er tað slík sum eru komin fyri seg vegna teir munandi heitari vetrarnar. Onkrir av hesum soppum eru slíkir sum smakka væl, meðan aðrir eru eitrandi. Rættiliga fitt av soppum eru skrásettir at vera í Føroyum, men mær kunnugt er onki skipað arbeiði viðvíkjandi soppum gjørt í hesi øldini. Tær kanningar […]