Føroyskt
English
Í døgunum 10.-12. mars hevur verið hildin ein altjóða vísindalig ráðstevna í Keypmannahavn, har fleiri enn 2500 luttakarar frá útvið 80 londum luttóku. Heitið á ráðstevnuni var: “Global Risks, Challenges & Decisions”. Úrslitini frá hesi ráðstevnu verða ætlandi útgivin í eini frágreiðing í juni mánaði, men niðurstøðurnar eru greiðar longu nú. Tær vórðu handaðar Anders Fogh Rasmussen 12. mars. Talan er um vísindaliga fundin sum er grundarlagið undir tí politisku veðurlagsráðstevnuni, sum ST skipar fyri í Keypmannahavn í desember í ár. Fiskirannsóknarstovan hevði 2 umboð á fundinum: Bogi Hansen hevði eina framløgu um skiftið millum Norðuratlantstreymin og Norðhøvini og Hjálmar Hátún vísti á uppslagi á ávirkanina ið havstreymarnir hava á […]
Lord Stern, búskaparfrøðingur, ið hevur skrivað eina týðandi og sera virda frágreiðing um búskaparligu avleiðingarnar av veðurlagsbroytingum, sigur nú á veðurlagsfundinum í Keypmannahavn í hesum døgum, at hann hevur undirmett vandarnar sum standast av hitabroytingunum og avleiðingunum av hesum. Umframt at vísa á vandan við at jørðin verður 3°C heitari ella meira, og at hetta er eindømi fleiri milliónir av árum aftureftir, so væntar Stern eisini, eins og James Lovelock, at stórur partur av Suðureuropa fer at líkjast Sahara. Kostnaðurin fyri einki at gera Stern skrivaði í 2006 eina frágreiðing sum greiddi frá prísinum av onki at gera við veðurlagsbroytingarnar. Tá metti hann at tað fór at kosta heiminum 20% […]
Jørðin er álvarsliga sjúk, og tað eru menniskjuni ið hava elvt sjúkuna. Serliga er tað fólkatalið sum er ov stórt. Sjálvandi kundu vit broytt okkara nýtslu, og ikki troytt tilfeingið so nógv sum vit gera, og øll verðið vegetarar, men alt hetta er ímóti okkara náttúru. Vit eru sum vit eru, og tí er helst ongin vón fyri at vit megna at minka so nógv um vakstrarhúsgassini, at tað munar. Framtíðarútlitini eru ikki góð: roknast kann við at meginparturin av heiminum verður ov heitur og turrur hjá fólki at búleikast á. Nøkur støð kunnu tó roknast við framhaldandi fara vera hóskandi hjá fólki, harímillum Skandinavia, Bretsku oyggjarnar og so nógvar […]
Vit hava bert eina jørð, men um øll livdu sum vit, so skuldu tríggjar jørðir til at húsa og føða allar heimsins borgarar. Hetta sæst við at brúka forritið “Ecological footprint”. Hetta forrit staðfestir eisini, at støðan sum heild er alt annað enn góð, tí nýtslan í dag krevur hálvaaðru jørð. Hetta merkir, at vit ikki brúka jørðina burðardygt, men eru í ferð við at brúka stovnar og keldur í ein mun sum hevur við sær, at stovnarnir týnast, og keldurnar tømast. Nú royndi eg at máta hvussu mín egna vistfrøðiliga slóð er, og vísti tað seg at eg brúki munandi minni enn miðal danin ella bretin. Men framvegis, mín […]
Á konsertini í Norðurlandahúsinum leygarkvøldið var Bubbi Morthens aftur ein mótmælissangari, hesaferð móti teimum sum hava ábyrgdina av íslendsku bankakreppuni. Eisini aðrar tónleikaframførslur vóru hetta vikuskiftið, og Jazzfestivalurin vísti, at vit hava bæði leikarar og høli sum kunnu halda uppi eini jazzmentan.
Sambært portalinum hjá Sosialinum/Føroya Tele í dag, 17. januar 2009, druknaðu tveir danskir sjómenn tá ein jolla teir vóru farnir í koppaði. Hendingin fór fram sunnan fyri Qaqortoq í Suðurgrønlandi, og menninir sigldu við einum tangaskipi sum sigldi við olju til Grønlands, og vóru sostatt ikki heimahoyrandi í Grønlandi. Ein syrgilig søga, men hetta brotið fekk meg tó at staðfesta, at eg ongantíð havi frætt um at grønlendingar eru druknaðir í Grønlandi. Hví frætta vit ikki tíðindi úr Grønlandi, ella er tað so, at onki hendir har, hvørki av góðum ella ringum? Hevði hildið at tað hoyrir undir Publich Service hugtakið at kunna um viðurskifti í grannalondum og í londum […]
Nú jól skulu haldast í Aberdeen helt eg tað vera stuttligt at finna fram til onkrar serstakar skotskar jólasiðir. Eg varð tó ikki sørt bilsin at finna sum tað fyrsta, at jólini eru eitt nýtt fyribrigdi, og at tey vórðu forboðin í sambandi við reformatiónina. Ymisk er at finna um hesi viðurskifti, m.a. fingu bakarar bót um teir gjørdu “Jólabreyð”, men teir kundu fáa eina minni bót, um teir upplýstu hvør hevði keypt frá teimum. Í 1638 royndi skotska stjórnin at gera ásetingar fyri at sleppa undan jólahaldinum, og í 1652 eydnaðist at basa jólunum um alt Bretland, tí jólini vórðu mett heiðin og “pávaslig” – hetta var í eini […]
Jólast og pyntast er ikki serføroyskt, tó at vit gera rættiliga nógv burturúr. Eg havi altíð hildið, at bretar gera nógv burtur úr elektriskum ljósum í vindeygunum, ið hvussu er munandi meira enn føroyingar. Hetta var ið hvussu er mín fatan tá eg búði í York. Kanska eru skotskir og enskir siðir ikki teir somu, tí í Aberdeen eru fá ljós at síggja í privatum húsum – ein onnur orsøk til tey fáu ljósini kann sjálvandi vera at tey eru farin av móta, ella at fólk hava tikið til eftirtektar áheitanirnar um at brúka sum minst av óneyðugari orku vegna koltvísúrnisútlát. Men sjálvandi eru undantøk, og á myndini sæst eitt […]
So er tað staðfest frá politiskari síðu eisini her í Føroyum: Útlát av vakstrarhúsgassum so sum koltvísúrni elvir til upphiting av jørðini. Hetta var niðurstøðan hjá landsstýriskvinnuni í m.ø. umhvørvismálum, Anniku Olsen tá hon setti veðurlagsráðstevnuna á Hotel Føroyum 15. desember. Samstundis boðaði landsstýriskvinnan frá, at øll landsstýrisfólk skulu boða frá hvørji tiltøk tey kunnu seta í verk innan síni øki at minka um útlátið. Í fyrsta umfari skuldi talan vera um “skjótt syftar seiðir”, men einaferð næsta ár skuldi landsstýrið fara at umrøða hvørji tung tøk kunnu takast. Tøkini verða helst tung, og leikirnir mangir og langir. Krøvini fara væntandi at vera eini 35% frættist frá teimum sum komu […]
Nú er tað gleðiliga hent, at nevndin fyri Kirkjubømúrin er komin við einum áliti, ið mælir til at funnin verður ein heildarloysn fyri øll fornminnini í Kirkjubø, ikki einans fyri Múrin. Arbeiðið hevur verið leingi ávegis, og kanningar eru gjørdar av Múrinum meðan hann hevur staðið undir veðurverju í nøkur ár. Einki er at ivast í, at staðið í Kirkjubø lýkur allar treytir til tess at gerast partur av heimsarvasáttmálanum hjá ST. Umráðandi er tí, at tað fyrireikandi arbeiðið, sum krevst at verða gjørt til tess at fáa hetta sett í verk, fer í gongd beinanvegin, og at tað samstundis verða lagdar greiðar rætningslinjur fyri, hvat ið kann verða gjørt […]
